By Wouwtjies glo ons in die waarde van jou gesondheid!

Hier volg ‘n paar goue reëls om die pak van ‘n kosblik makliker te maak:

Reël 1

Beplan kospakkie-spyskaart ‘n week vooruit. Skryf dit neer en doen aankope daarvolgens.

Onthou plastieksakkie (verskillende groottes), klein houertjies met deksels vir sagte vrugte, doopsouse, papierservet en plastiekeetgerei (bv. lepel vir ‘n jogurt).

Reël 2

Kombineer verskillende opsies met mekaar sodat daar variasie is bv ‘n sagte perske met ‘n krakerige pretzels. As jou spruit sukkel om afstand te doen van witbrood vir ‘n toebroodjie, vervang een sny wit met volgraan, rog en witbrood, of vir die soettand volgraan en piesangbrood. Dit is belangrik om te oorweeg ook hoe die inhoud van ‘n kospakkie gaan lyk lyk nadat dit vir ‘n paar ure in ‘n kosblik gebêre is? Niemand is lus om ‘n papgedrukte, bruin piesang of verlepte slaai te eet nie.

Reël 3

Wissel water af met verdunde vrugtesappe, water en sodawater en tuisgemaakte vrugtessappe met water te meng.

Vries water oornag. Koue water bly verfrissend by die skool, maak ‘n eie soort “slush puppy” en as dit in die kosblik gebêre, word sal dit die ook die inhoud in die kosblik koel hou.

Reël 4

Zirts tjop-tjop jou eie sous. Gebruik dit as ‘n smeer, as sous by oorskiet pasta, as ‘n dip saam met groentestokkies of vrugte of om opbouende kos bietjie meer vloeibaar te maak. Meng en gebruik dit saam met enige souse, naamlik:

• Humus (kekerertjies, sesamesaadjies, olyfolie en knoffel).
• Tzatziki sous naamlik natuurlike ongegeurde jogurt met fyngesnyde komkommer.
• Verpulp oorblywende tamatie en uie sous gemeng met klein bietjie tamatiesous soos verkies.
• Enige oorblywende groente, meng met gemaalde avocado.
• Groentepesto sous waar oorskiet groente met ongegeurde jogurt, fetakaas en paar neute gezirts word.
• Ongegeurde jogurt opgekikker met bietjie kaneel en heuning of paar druppels vanielje-essens.
• Grondboontjiebotter (wees versigtig vir verstik) verpak in ‘n klein tupperware houertjie.
• Ongegeurde, onversoete jogurt gemeng klein bietjie mayonnaise.
• Maaskaas in ‘n klein tupper bakkie.
• Fyngemaakte avokado (guacamole).
• Avokadopeer gemeng met maaskaas.
• Beetsous: versap beetskyfies, gladde maaskaas, gewone jogurt, suurlemoensap en tahini (opsioneel) tot glad.

 Reël 5

Sluit maklik vrugte en groente in die kosblik in.

Maak vrugtesosaties met fermer tipes vrugte, naamlik pynappel, ferm perskes en appels.

Vrugte wat makliker as ander verpak kan word, is appels, nartjies, piesangs, druiwe en aarbeie.

Om verkleuring van gesnyde vrugte en vrugteslaai te keer, doop gesnyde vrugte in ‘n bietjie suiwer vrugtesap en laat dit droog word, soos bv. appelsap. Vrugtesosatiestokkies kan ook met vrugtesap geverf word.

Tamaties en komkommer kan toebroodjie pap maak. Pak dit eerder apart in.

Gebruik seldery, komkommerblokkies en gerasperde wortel as vulsels.

Reël 6

Probeer iets nuuts in plaas van om ‘n toebroodjie te pak. Oorweeg:

• Om te vul, bv. pitabrood of tortilla of pannekoek.

Vul met tuna, suikermielies en mayonnaise of salm met gekapte komkommer en maaskaas.

• Doopsouse in te sluit.

Opgesnyde groente bedien met humus.

• Rys of pasta of koeskoes, bv.:

Meng tuna met ongegeurde onversoete jogurt, gesnyde appelblokkies, cheddarkaas en okkerneute met oorskiet koeskoes

Reël 7

Spaar tyd deur vooruit te beplan. Maak groter hoeveelhede pasta of geroosterde hoender vir aandete en bêre om dit later te gebruik in ‘n slaai of as ‘n vulsel. Sommige vulsels, bv. hoender-mayonnaise, kan al die vorige aand gemaak word.

Reël 8

Vries die vorige aand al ‘n botteltjie water en pak dit in ‘n kommersiële koelpak. Die water is veeldoelig: ietsie koels om te drink, maar ook om die kosblik koel te hou. Herinner kinders ook om nie hulle kosblikke op ‘n warm plek soos in die son of op ‘n warm vensterbank te bêre nie. Maak ook seker dat hoender en vis goed verkoel is, en koel gaan bly, deur dit in ‘n klein koelpakkie te pak.

Reël 9

Lees voedseletikette. Indien jy nie daarby gaan uitkom om ‘n kosblik te pak nie, is die ideaal om produkte kies met 30-40 gram koolhidraatinhoud, 10-15 gram proteïene en ‘n maksimum 20 gram vetinhoud. Vul die produkte aan met ‘n vrug en ‘n suiwelproduk.

Reël 10

Onthou laastens, indien die kosblikkombinasie ongebalanseerd voorkom, voeg individuele items by, bv. ‘n vrug, gesnyde groente, gekookte eier, hand vol neute, vars gesnyde biltongstukkies, tuisgemaakte “trail” mix (mengsel met pretzels, neute, sade en rosyne), kaasblokkies en jogurt.

Deur: Marguerite Butler

By Wouwtjies glo ons in balans!

Videospeletjies is ‘n gewilde vorm van vermaak vir baie mense, veral kinders. Daar is egter ‘n groeiende kommer oor die potensiële uitwerking van videospeletjies op die ontwikkeling en welstand van voorskoolse kinders, wat tussen 3 en 6 jaar oud is. In hierdie artikel sal ons ‘n paar van die voordele en nadele van videospeletjies vir hierdie ouderdomsgroep ondersoek en ‘n paar aanbevelings vir ouers en opvoeders verskaf.

Voordele van videospeletjies vir voorskoolse kinders

Sommige studies het voorgestel dat videospeletjies ‘n positiewe impak op voorskoolse kinders se kognitiewe-, sosiale- en emosionele vaardighede kan hê. Byvoorbeeld, videospeletjies kan…

• Hul aandagspan, geheue, probleemoplossing en kreatiwiteit verbeter;
• Hul samewerking, kommunikasie en empatie met ander kweek en
• Hul selfbeeld, motivering en veerkragtigheid verhoog.

Hierdie voordele kan afhang van die tipe, kwaliteit en inhoud van die videospeletjies, sowel as die konteks en duur van die spel. Videospeletjies wat opvoedkundig, ouderdomsgepas en nie-gewelddadig is, is meer voordelig as dié wat gewelddadig, verslawend of onvanpas is.

Nadele van videospeletjies vir voorskoolse kinders

Videospeletjies kan egter ook ‘n negatiewe impak op voorskoolse kinders se ontwikkeling en welstand hê. Byvoorbeeld, videospeletjies kan:

• Slaapkwaliteit en -hoeveelheid van kinders ontwrig.
• Hul risiko van vetsug, sigprobleme, spiertonus en afwykings in die skelet verhoog.
• Hulle aan skadelike of onvanpaste inhoud, soos geweld, aggressie of seksualisering blootstel.
• Hul tyd en belangstelling in ander aktiwiteite, soos lees, speel in die buitelug, of sosialisering met familie en vriende verminder.
• Hul op emosionele-, sosiale- en morele vlak benadeel.

Hierdie nadele kan groter wees as die videospeletjies oormatig, kompulsief of sonder ouerleiding of toesig gespeel word.

Aanbevelings vir ouers en opvoeders

Gebaseer op die huidige bewyse en aanbevelings van kundiges, stel ons voor dat ouers en opvoeders die onderstaande riglyne volg wanneer dit kom by videospeletjies vir voorskoolse kinders:

• Beperk die hoeveelheid tyd wat hulle aan videospeletjies spandeer tot nie meer as een uur per dag nie
• Monitor die tipe, kwaliteit en inhoud van die videospeletjies wat hulle speel en verseker dat dit geskik is vir hul ouderdom en ontwikkelingstadium.
• Moedig hulle aan om videospeletjies te speel wat opvoedkundig, interaktief en samewerkend is eerder as gewelddadig of mededingend is.
• Voorsien hulle van alternatiewe aktiwiteite wat pret, stimulerend en verrykend is vir hul fisiese-; geestelike- en sosiale ontwikkeling.
• Praat met hulle oor die videospeletjies wat hulle speel en help hulle om die verskil tussen fantasie en werklikheid te verstaan.

Videospeletjies kan ‘n bron van genot en leer vir voorskoolse kinders wees as dit met matigheid en met leiding gebruik word. Deur hierdie aanbevelings te volg, kan ouers en opvoeders voorskoolse kinders help steeds videospeletjies te kan speel, terwyl hulle die potensiële skade tot die minimum beperk.

By Wouwtjies glo in die opbou van emotionele intelligensie!

Emosionele intelligensie (EI) is die vermoë om jou eie emosies en dié van ander te verstaan en te bestuur. EI is deurslaggewend vir die ontwikkeling van sosiale en emosionele vaardighede, soos selfbewustheid, selfregulering, empatie, kommunikasie en samewerking. Hierdie vaardighede is noodsaaklik vir akademiese sukses, geestesgesondheid en positiewe verhoudings.

Navorsing het getoon dat EI deur verskeie faktore, soos gesin, kultuur, persoonlikheid en klasklimaat, beïnvloed kan word. Klaskamerklimaat verwys na die kwaliteit van die interaksies en verhoudings tussen onderwysers en leerders, sowel as die fisiese en psigologiese aspekte van die leeromgewing. ‘n Positiewe klaskamerklimaat kan ‘n gevoel van behoort, tevredenheid, samehorigheid en motivering onder leerders bevorder, terwyl ‘n negatiewe klaskamerklimaat gevoelens van wrywing, mededingendheid, moeilikheid en vervreemding kan skep.

In Suid-Afrika, waar laerskoolkinders baie uitdagings soos armoede, geweld, trauma en diversiteit in die gesig staar, is dit belangrik om EI te bevorder deur ‘n ondersteunende en inklusiewe klaskamerklimaat. ’n Studie deur Erasmus et al. (2022) het bevind dat klaskamerklimaat ‘n sterk verband het met EI-vlakke van Suid-Afrikaanse laerskoolleerders. Die studie het ook geïdentifiseer watter klaskamerfaktore bygedra het tot of die ontwikkeling van EI inhibeer het.

Volgens die studie was tevredenheid en samehorigheid positief gekorreleer met EI-vlakke, terwyl wrywing, mededingendheid en moeilikheid negatief met EI-vlakke gekorreleer was. Tevredenheid verwys na die mate waarin leerders dit geniet om in hul klas te wees en voel dat daar in hul behoeftes voorsien word. Samehorigheid verwys na die mate van wedersydse respek en ondersteuning onder leerders en onderwysers. Wrywing verwys na die hoeveelheid konflik en spanning in die klas. Mededingendheid verwys na die klem op individuele prestasie en vergelyking met ander. Moeilikheid verwys na die waargenome moeilikheid van die werk en verwagtinge in die klas.

Die studie het voorgestel dat onderwysers EI by hul leerders kan verbeter deur ‘n positiewe klaskamerklimaat te skep wat bevrediging en samehorigheid bevorder, terwyl wrywing, mededingendheid en moeilikheid verminder word. Sommige van die strategieë wat onderwysers kan gebruik, is:

• Verskaf duidelike en konsekwente reëls en verwagtinge.
• Aanmoediging van samewerking en samewerking tussen leerders.
• Gee terugvoer en erkenning vir moeite en verbetering.
• Skep geleenthede vir leerderdeelname en keuse.
• Die gebruik van kultureel sensitiewe en relevante materiaal en aktiwiteite.
• Aanspreek van leerders se emosionele behoeftes en bekommernisse.
• Modellering en onderrig van emosionele vaardighede soos selfbewustheid, selfregulering, empatie, kommunikasie en samewerking.

Deur hierdie strategieë te implementeer, kan onderwysers hul leerders help om EI te ontwikkel wat hulle nie net in die skool sal bevoordeel nie, maar ook in die lewe.